büyük beyaz köpekbalığı

• türkiye sularında yok diye biliriz. rahat rahat yüzeriz, aklımızın ucundan bile geçmez köpekbalığı hele hele büyük beyaz saldırısına uğramak.
  
  geçenlerde north carolina'da aynı gün iki kişi köpek balığı saldırısına uğrayınca aklıma takıldı biraz araştırma yaptım. ve deniz konforunuz biraz bozulacak belki ama öğrendim ki türkiye sularında 30 küsür çeşit yerli köpekbalığı var. yerliden kasıt bu denizlerde doğan büyüyen yavrulayan ve ölen. yani giriş çıkış yapan değil. bu 30 çeşit köpekbalığından biri de büyük beyaz.
  
  özellike 1950'lerde, marmara'da orkinos sürülerinin bulunduğu dönemlerde balıkçılar tarafından çok sık görülürmüş büyük beyazlar. hatta yerel adı varmış, harharyas derlermiş. akdenizde de büyük lamia canavarı derlermiş. bugün belki bu kadar yoğun bir yaşam alanları yok ama yine de varlar. orkinosların gitmesiyle birincil avları şimdi yunus balıkları olmuş.
  
  aşağıdaki videoda 2011 yılında altınolukta canlı olarak yakalanan bir yavru göreceksiniz. ve daha önce de yavru yakalandığı söyleniyor aynı videoda.
  
  https://vimeo.com/46296179
  
  peki neden bizde saldırı olmuyor? bu anladığım kadarıyla bizim denizlerimizdeki habitat nedenli. çok fazla kıyılara yaklaşmıyorlar. ama bu bugüne kadar hiç saldırı olmadığı veya olmayacağı anlamına gelmiyor. bilinen 3-4 hikaye var bu konu ile ilgili.
  
  en bileneni dr. güngör güven'in hikayesi. 1960'larda tuzlada zıpkınla daldığı sırada saldırıya uğramış. ilginçtir içlerinde rahmi koç'un da olduğu arama ekibi sadece elini bulabilmiş. 1930'da küçüksü kasrının önünde bir kayığa yapılan saldırıdan bahsediliyor. 1960'da antalya konyaaaltı plajında yüzen bir ere, 80'lerde de izmit körfezinde bir avukata ölümle sonuçlanan saldırı anlatılıyor.
  
  italya ve yunanistanda yaşanan raporlanmış saldırılar da var. 50'lerde corfu adasında yat gezisi yapan bir ailenin gözleri önünde yüzen kızlarını bir büyük beyaz yutmuş. 70'lerdeydi sanırım italyada şnorkelle dalış yapan bir adamı götürmüş. kayıkta babasını bekleyen oğlu, babasının sudan çıkışının bir büyük beyazın ağzında gerçekleşişini görmüş. muhtemelen bu insanların hiçbirinin aklının ucundan bile geçmiyordu büyük beyaza yem olmak.
  
  köpekbalığı saldırısı raporlarının yer aldığı siteler var. bakarsanız akdenizde saldırılar olduğunu görebilirsiniz. mesela 2015 ölümlerinden biri de italya'da.
  
  http://sharkattacksurvivors.com/…7bd9a7fb8aae50edfc
  
  bir de küresel ısınma meselesi var tabi. tropik canlılar sürekli kuzeye doğru hareket halindeler. dokayısıyla köpekbalığı popülasyonu muhtemelen önümüzdeki yıllarda daha da artacak.
  
  özetle denizlerimizde büyük beyaz da dahil olmak üzere tehlikeli köpekbalıkları var. keşke bu konuda araştırma yapacak akademisyenlerimiz olsa da, hangi cinsten ne kadar var, nerelerde yaşarlar, varsa şayet tehlikeli koylar hangileri bilebilsek. bildiğim kadarıyla bu konuda çalışan tek bilim adamımız hakan kabasakal. katıldığı bir televizyon programı ile ilgili link;
  
  http://m.izlesene.com/video/3420739
  
  keyifli yüzmeler...
  
  edit: yazım hataları
• ege'de, akdeniz'de de var bunlardan ama en gürbüz olanları ümit burnu'nun oralarda takılır. neden çünkü yiyecekleri olan fok, penguen gibi hayvanatlar falan da orada. peki onlar niye orada? çünkü onların da yiyecekleri olan balıklar orada bulunur. peki balıklar niye orada? çünkü o sular mineraller, daha küçük canlılar, yosunlar, efendime söyleyeyim resifler olduğu için mercanlar, vs. bakımından zengindir de ondan. peki o sular niye yaşam çeşitliliği bakımından bu kadar zengin? çünkü hint okyanusuyla atlas okyanusunun birleştiği yerde de ondan. peki neden o iki okyanus orada birleşiyor da başka bir yerde birleşmiyor? la havle ve la kuvvete illa billah il aliy-ül azim! çünkü eşşeğin zikinden dolayı!..
• pasifik yerlilerinin inancına göre büyük beyaz saldırısından korunmak için en etkili yöntem büyük beyaz dişlerinden yapılmış kolye takmakmış. herhalde hayvana yaklaşma yoksa ağzını yüzünü sikerim gibi bir mesaj verdiğini düşünüyorlar.
• national georaphic in goz bebegi balik.. suya girip de büyük beyaz cekilmesse kendilerini eksik hissedior bu kanalin belgeselcileri.. gecen yine oturmuslar "bugun ne ekssantriklik yapalim da büyük beyazi madara edelim" diye düsünmüs olacaklar ki bi aparat yaptirmislar.. yazicioglundan hazir alinan devreler ile yapilmis bu aparat insanligin duymadigi ama kopek baliklarinin duydugu, balik yuzgeclerinden cikan narin bir sesi cikartiyormus.. bildiin fış fış sesi anlayacagin..
  
  neyse efendim bi plastik kutunun icine koydular gonderdiler asagiya.. benim hic umudum yoktu acik soyleyeyim. anli sanli büyük beyaz kopekbaligi bu plastik kutudaki aparattan etkilenmezdi..
  
  yanilmisim dostlarim.. kopekbaligi büyükbeyaz olsa da malmis elinde sonunda.. arkadas hic mi bakmiorsun "ulan ses ayni ses ama goruntu sikko yemiim ben bunu" demior musun sen? ses gelince direk agzini ac. bu mu lan? bu mu 7 denize korku salan balik.. katil balik, dehset sacan deli yaratik bu mu? plastik kutuya kadar düsecek, sirf sesi ayni diye onu yemek isteyecek..
  
  yaziklar olsun tüm hayretle izledigim jaws filmleriyle gecirdigim zamana.. yaziklar olsun izledigim onlarca belgesele..
• jaws'taki köpekbalığının cinsi, carcharodon corcharros...
  (bkz: gereksiz bilgiyi en yogun aldigim yerler)
• ana rahmindeyken yavrulardan en gelişmiş olanı diğer kardeşlerini ve henüz döllenmemiş yumurtaları yiyen deniz canlısı. ne çeşit bir katil olduğu buradan anlaşılabilir.
• hayatta kalmak icin döllenmiş yumurtaları ve az gelişmiş yavrulari yemek zorunda olan canlı.
  ee yumurtalara yazik da bu hayvana yazik değil mi amk? bunun adı doğa, gereksiz yere düşmanca tavirlara gerek yok.
• zeki bir hayvan. fok falan avlarken bu hayvan avını ısırmıyor çünkü diğer köpekbalıklarının kanı hissedip gelmelerini istemiyor. köpekbalığı bir süre vuruyor ediyor canım foka, en son felçli gibi olup kaçamayınca fokcağız 1 dakikada yiyor hemen.
• denizde besin zincirinin en tepesinde, en güçlü konumda olan canlı durumunda olsalar bile, orcalar, yani katil balinalar arada sırada bunlara otur oturduğun yerde diyebilmektedir (ayrica her ne kadar orca'lara katil balina desek de aslinda insanlara hic bir zaman saldirmamislardir).
  
  bir örnekte orca, bu köpekbalığını başaşağı tutup tonic immobility statüsüne sokmuş ve öldürdükten sonra ciğerini yemiştir.
  
  etraftaki onlarca köpekbalığı da, orcayi rahatlikla öldürüp 3 aylık yiyecek stoku yapabilecek durumdayken, köpekbalığı ölüsü nedeni ile orca'dan (1 tane sadece hahahah) tırsmış ve deyim yerinde ise meksika sınırını geçmişlerdir. yani bütün büyük beyaz köpekbalıkları yüzebildikleri kadar uzağa kaçmışlardır.
  
  benzeri bir olayda her ne kadar sonuç tam olarak bilinmese de yine 100 köpekbalığı bölgeyi terk etmiştir. bu köpekbalıklarından biri üzerindeki gps cihazı sayesinde takip edilmiştir. alınan verilere göre köpekbalığı olay sonrası ananskı diyerek tam 500 metre derine dalıp california'dan hawaii'ye kadar hiç durmaksızın yüzerek kaçmıştır ki bu tarihin belki de en büyük yusuf yusuflarından biridir. karadaki bir benzeri bir aslanın houston'dan meksika'ya kadar kacmasi olurdu herhalde.
  
  orca'nin bir nevi "buraların reyizi benim" demesi gibi bir seydir bu olay. ha böyle dediğime bakıp olur da denizde büyük beyaz köpekbalığı görürseniz balığa mülaim muamelesi yapıp ensesine tokat atmaya çalışmayın tabii. en az 8 metre uzunluğunda ve 1-2 ton ağırlığında bir ademoğlu değilseniz "dur kuja bir entry'de demişti şunu bi ters çevirip tonic immobility'e sokayim" demeyin, bunlar sakat işler. büyük beyaz köpekbalıkları her ne kadar insan yeme peşinde koşmasalar da sizi görürlerse "bu ne böyle amk" diyerek en azindan tadınıza bakmak isteyeceklerdir. ayrıca ufak deniz taşıtlarını batırabilecek kadar da kuvvetlilerdir.
• esaret altında asla yaşatılamayan, akvaryumlarda maymun olmaktansa yüzmeyerek ve beslenmeyerek ölümü seçen, yüzmilyonlarca yıldır evrimleşme gereği duymayan, en temel bilgileri bile hala çözülememiş olan, gözlerindeki ifade bu dünyaya ait olmayan, kutsal efsane.
  
  yeni doğanlar genellikle 1.2 m olup, yetişkin erkekler 4.5 m boya rahatlıkla ulaşmaktadırlar. yaklaşık 7 m. boyundakilere de rastlanmıştır. kıyılardan açık denizlere, tropikal sulardan soğuk denizlere kadar dünyanın hemen hemen her bölgesi yaşam alanı içerisine girer. yüzey veya dip sularda daha çok görülür. inebildiği derinlik tam olarak bilinmemektedir, son zamanlarda yapılan gözlemler avlanma sırasında rahatlıkla (bir yunus gibi) sudan tamamen dışarıya sıçrayabildiği kanıtlamıştır. temel olarak deniz memelileriyle (foklar, deniz aslanları, deniz filleri, yunuslar) beslenir. sadece tanımlama amcıyla ilk saldırıyı yapar ve ısırdığı hayvan (mesela insan) besin listesinde değilse öylece bırakıp gidebilir de. bu sebeble saldırıya uğrayan insanların çoğu (yaklaşık %75) yakınlarda birileri varsa kurtulabilmekte , eğer o kadar şanslı değillerse kan kaybından ölmektedirler.